WÅ‚adza rodzicielska - czym jest?

W świetle polskiego prawa rodzinnego - dziecko pozostaje pod władza rodzicielską od urodzenia do pełnoletności. Oznacza to, że z chwilą uzyskania przez nie pełnoletności władza ta wygasa ex lege.

Kodeks rodzinny i opiekuńczy nie definiuje pojęcia władzy rodzicielskiej, niemniej jednak odpowiednie przepisy tego kodeksu dają podstawę do przyjęcia, że władza rodzicielska to ogół obowiązków spoczywających na rodzicach i praw im przysługujących względem dziecka w celu należytego wykonywania przeczy nad jego osobą i majątkiem.

Określenie władzy rodzicielskiej zostało wskazane przez Sad Najwyższy w Uchwale pełnego składu Izby Cywilnej z dnia 9 czerwca 1976 r. (III CZP 46/75  OSNCP 1976 nr 9 poz. 184  który  stwierdził m.in., że władza rodzicielska według kodeksu rodzinnego i opiekuńczego to przede wszystkim zespół obowiązków rodziców względem dziecka. Natomiast uprawnienia rodziców wobec dziecka są nijako wtórnym składnikiem tej władzy.

Sad podkreślił także, że władza rodzicielska obejmuje całokształt spraw dziecka i piecze nad jego osobą, zarząd jego majątkiem oraz reprezentowanie go. Do rodziców też należy nadawanie zasadniczego kierunku wychowania dziecka.

Decydującym kryterium władzy rodzicielskiej, na podstawie którego rozstrzygana miałaby być jej treść oraz jej wykonywania, jest dobro dziecka. Podstawową zaś funkcja władzy rodzicielskiej jest funkcja ochronna.

Władza rodzicielska istnieje dopóty, dopóki istnieją podmioty tego stosunku prawnego. Poza  wymienionym uzyskanym przez dziecko pełnoletności przyczynami ustania władzy rodzicielskiej są:

• Å›mierć jednego z rodziców i Å›mierć dziecka
• utrata przez jedno z rodziców peÅ‚nej zdolnoÅ›ci do czynnoÅ›ci prawnych
• zaprzeczenie macierzyÅ„stwa,
• zaprzeczenie ojcostwa,
• ustalenie bezskutecznoÅ›ci uznania dziecka,
• uchylenie prawomocnego wyroku ustalajÄ…cego ojcostwo,
• przysposobienie dziecka,
• rozwiÄ…zanie przysposobienia

Władza rodzicielska  przysługuje obojgu rodzicom. Logiczną  konsekwencją wspólnego wykonywania przez rodziców władzy rodzicielskiej jest obowiązek uzgadniania miedzy nimi sposobu wychowania dziecka i załatwiania jego spraw, w przypadku braku porozumienia miedzy rodzicami rozstrzyga sąd opiekuńczy. Są jednakże w życiu codziennym sytuacje, że  władza rodzicielska nie jest wykonywana w sposób właściwy. Jeżeli wymaga tego dobro dziecka, sąd w  wyroku ustalającym pochodzenie dziecka może orzec o zawieszeniu, ograniczeniu lub pozbawieniu władzy rodzicielskiej jednego lub obojga rodziców.

WAŻNE: Generalną zasadą wykonywania władzy rodzicielskiej jest dobro dziecka.