Zachowek - czym jest?

Każdy z nas może dowolnie rozporządzać swoim majątkiem na wypadek śmierci. Niemniej jednak niektóre rozporządzenia testamentowe mogą prowadzić do pokrzywdzenia osób najbliższych. Ochrona praw najbliższej rodziny zmarłego należy do podstawowych założeń prawa spadkowego.

Instytucja zachowku służy m.in. zabezpieczeniu najbliższych i została ukształtowana jako wierzytelność. Spadkobierca uprawniony do zachowku jest wierzycielem spadkobiercy, a wierzytelność z tytułu zachowku jest dziedziczna i zbywalna.

Roszczenie o zachowek wynika z prawa do zachowku, natomiast obowiązek zaspokojenia roszczeń o zachowek należy do długów spadkowych do odpowiedzialności spadkobierców. Staje się wymagalne z chwilą określenia przez Sąd jego wysokości według cen z daty orzekania o nim i dopiero z ta datą staje się możliwe naliczanie odsetek za opóźnienie.

Do prawidłowego określenia, od jakiej daty należą się uprawnionemu do zachowku odsetki ustawowe od kwoty zachowku, istotne znaczenie wydaje się mieć data, według której szacuje się wartość majątku spadkowego stanowiącą podstawę do ustalenia wysokości zachowku.

Jeżeli uprawniony nie otrzymał należnego mu zachowku bądź w postaci uczynionej przez spadkobiercę darowizny, bądź w postaci powołania do spadku, bądź w postaci zapisu (windykacyjnego lub zwykłego) przysługuje mu przeciwko spadkobiercy roszczenie o zapłatę sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku albo do jego uzupełnienia.

Uprawnienie do zachowku są zstępni, małżonek oraz rodzice spadkodawcy, którzy byliby powołani do spadku z ustawy.

Roszczenie uprawnionego z tytułu zachowku przedawniają się z upływem lat 5-ciu od ogłoszenia testamentu.